فصل دوم:
ادبیات و پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه
بیشتر سازمانها درباره چگونگی ارزیابی سرمایه‏گذاریهای آتی فناوری اطلاعات و همین طور سیستم‌های اطلاعاتی موجود در سازمان دانش کافی ندارند. بیشتر این نوع سرمایه‏گذاری ها در سازمانها براساس معیارهای شخصی مدیریت ارشد مانند الویت‌های فردی، فعالیت‌های رقابتی و غیره صورت می‌گیرد (۲۰۰۱،Anderson). این قضیه منجر به این می‌شود که تعداد بسیار کمی از سازمان ها بالواقع دارای دانش عمیقی در این خصوص باشند که از هزینه ای که برای فناوری اطلاعات پرداخت می‌کنند چه ارزشی بدست می‌آورند. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که حدود ۲۰ درصد پروژه‌های فناوری اطلاعات قبل از تکمیل فسخ می‌شوند و کمتر از یک سوم آنها بموقع و با هزینه تخمین زده شده به طور موفق به پایان می‌رسند (۲۰۰۶،Standish Group). آشکار است که مدیریت ریسک مؤثر برای جلوگیری از بوجود آمدن این مشکلات کاملاً ضروری است. در واقع انعطاف‏پذیری یک فاکتور موفقیت بحرانی^[۴] در توسعه سیستم‌های اطلاعاتی است(۱۹۹۱، Evans) چراکه مدیریت ارشد را قادر می‌سازد تا ابزار مقابله با ریسک را بنا به مقتضیات و شرایط ریسک طراحی نمایند و توسعه دهند (۱۹۹۵،Avison et al). به این ترتیب بود کهROT عملاً برای توجیه چند پروژه حوزه فناوری اطلاعات همراه با ریسک استفاده شد. روش اختیارات حقیقی به مدیران IT اجازه می‏دهد تا از عواقب ریسک آگاه باشند، در حالت بروز اتفاقات نامطلوب با آن مقابله و در صورت مساعد بودن شرایط به نحو احسن از آن موقعیت استفاده کنند، بهترین گزینه سرمایه‏گذاری استراتژیک را انتخاب و آن را برای مدیریت ارشد و سهامداران مالی توجیه کنند(۲۰۰۲،Kumar). تاکید خاص این پژوهش بر روی انعطافهایی است که مدیریت می تواند در سرمایه‏گذاری های فناوری اطلاعات در شرایط ریسک داشته باشد. اختیارات حقیقی باید به طور فعال برحسب ریسکهای خاص هر سرمایه‏گذاری بکار گرفته شوند.
۲-۲- نظریهی اختیارات مالی
اختیارات مالی، همان ابزارهای مالی هستند که به عنوان ابزارهای کاهش ریسک در بازارهای مالی ارائه و دادوستد میشوند. از مهمترین و ابتداییترین اختیارات مالی، اختیارهای فروش (put) و خرید (call) هستند که بسته به نوع زمان عملی کردن آنها، به دو نوع آمریکایی و اروپایی تقسیم میشوند. یک اختیار اروپایی تنها در زمان سررسید قابل عملی کردن است و یک اختیار آمریکایی در هر زمانی قبل از زمان سررسید قابل عملی کردن است. اختیار فروش (put option) به معنای قراردادی است که در آن به امضاء کننده و یا خریدار آن این حق را میدهد که در آینده سهام مربوطه را در آینده، در(و یا حداکثر تا)زمانی معین، به قیمتی که در قرارداد ذکر شده است، بفروش برساند. اختیار خرید (call option) به معنای قراردادی است که به امضاء کننده و یا خریدار آن این حق را میدهد که سهام مشخصی را در آینده، در (و یا حداکثر تا) زمانی معین، به قیمتی که در قرارداد ذکر شده است، خریداری نماید.
بنابراین ۴ نوع اختیار بر حسب اروپایی و آمریکایی بودن و نوع خرید یا فروش بودن به وجود میآید که به صورت جدول زیر تعریف میشوند.
جدول۲-۱ چهار نوع اختیار مالی پایه)۲۰۰۲،Andersen).

پیشینهی نظریهی اختیارات بسیار قدیمی است، به طوری که در سال ۱۹۰۰، آقای لوییس باچیلیر^[۵]، در تز دکترای خود مبانی این نظریه را ارائه داد)۲۰۰۲ ،Andersen).
اولین و مهمترین روشی که برای ارزشگذاری اختیارات مالی پایه ارائه شد، روش معروف بلک و شولز^[۶] است. این روش، روش تحلیلی است و منجر به فرمولی میشود که به وسیلهی آن، ارزش یک اختیار فروش و یا خرید اروپایی محاسبه میشود. این روش در ادبیات نظریهی اختیارات بسیار مشهور است.
در ادامهی بحث برخی تعاریف پایه در نظریهی اختیارات مالی و رابطهی بلک و شولز ارائه میشوند که در وارد شدن به نظریهی اختیارات حقیقی، دانستن آنها ضروری است.