روانشناسی در مورد مراحل آموزش به روش بحث گروهی ( تمامی کلاس )

در این روش هم معلم قبل از بحث ، نیازمند برنامه ریزی و طراحیه ، ولی شکل برنامه ریزی در این روش با روشای دیگه فرق داره . اون باید نیازها ، اندازه معلومات ، چیزهای مورد علاقه و تجارب قبلی شاگردان رو که نقش اصلی در این روش دارن ، به طور دقیق بررسی کنه ، و بعد براساس اونا هدفایی رو که فراگیران پس از اجرای روش باید به اونا برسن ، مشخص کنه  ( شعبانی ، ۱۳۸۶ ) .

• • انتخاب موضوع بحث

گیج و برلاینر ( ۱۹۹۲ ) موضوعای بحث رو به دو دسته تقسیم کردن : (۱) موضوعای مورد توافق همه و (۲) موضوعای بحث انگیز . موضوع اول موضوعایی هستن که افراد باخبر درباره اونا اختلاف نظر چندانی ندارن ، ولی موضوعای نوع دوم خیلی راحت مورد توافق افراد جور واجور قرار نمی گیرن و هر کسی یا عقیده خاصی درباره اونا میگه  ( سیف ، ۱۳۸۸ ) .

• جفت و جور کردن زمینه های مشترک

قبل از شروع بحث گروهی ، لازمه سطح اطلاعات شاگردان در مورد عمومی موضوع مورد بحث برابر شه . اینجور زمینه مشترکی معمولاً شکل اطلاعات و روش  جمع آوری اونا رو واسه فهم و درک موضوع مشخص می کنه . کسب اطلاعات می تونه از راه فیلم ، تلویزیون ، کتابخونه ، و … انجام بشه  ( شعبانی ، ۱۳۸۷ ) .

• بیان هدفای آموزشی و محدوده وقتی

معلم باید ، قبل از شروع بحث ، هدفای آموزشی جلسه بحث رو در اختیار یادگیرندگان بذاره . بیان هدف جریان بحث رو به نتیجه گیری از بحث می بره و از به هدر رفتن نیروی افراد و بی نتیجه موندن بحث جلوگیری به عمل می آورد .

علاوه بر هدفای بحث ، تعیین یه محدوده وقتی هم لازمه . این کار به جریان تشکیل بحث و به نتیجه رسیدن به موقع اون کمک می کنه  ( سیف ، ۱۳۸۸ ) .

• تعیین چگونگی آرایش شبکه های ارتباطی

ترتیب قرار گرفتن و نشستن شرکت کنندگان بحث گروهی در نوع رابطه مؤثره . سامر (۱۹۶۷) در مقایسه ای که بین دو گروه مباحثاتی – یکی با آرایش حلقه ای و دیگری با آرایش ردیفی – انجام داد نتیجه گرفت در گروهی که به شکل ردیف نشسته بودن ، فراگیران ردیف جلو و وسط بیشتر از شاگردان ردیفای عقب و دو طرف در بحث مشارکت داشتن  ( شعبانی ، ۱۳۸۶ ) .

برخلاف روش سخنرانی که در اون معلّم در مقابل افراد کلاس قرار میگیره ، در بحث گروهی اعضای گروه باید به شکل دایره کنار هم بشینن و معلّم هم مانند یکی از اعضاء در جایی از این دایره قرار بگیره ، نه به دور از اونا یا در مقابل اونا . این روش نشستن تماس چشمی میان همه اعضای شرکت کننده در بحث رو شدنی می کنه  ( سیف ، ۱۳۸۸ ) .

• هدایت جریان بحث

نقش معلّم در بحث گروهی باید به کمترین حد ممکن کم بشه . هر قدر معلّم بیشتر صحبت کنه ، دانش آموزان فرصت کمتری واسه شرکت در بحث دارن . بهترین روشی که معلم در بحث گروهی باید در پیش گیرد اینه که ، بعد از صحبتای معمولی روزانه و معرفی موضوع بحث و دادن هدفای بحث ، سکوت کنه و به صورت شنونده ای علاقه مند دربیاد . بیشترین نقشی رو که میشه در بحث گروهی بردوش معلّم گذاشت اون هستش که به عنوان رئیس جلسه نوبت افراد کلاس رو نگه داره و نظم جلسه رو حفظ کنه . حتی بعضی از معلّمون از انجام این کار هم دوری می کنن و ریاست جلسه رو به یکی از اعضای کلاس وامی گذارن ، چون فکر می کنند که اداره جلسه بحث فرصت گوش دادن کامل رو از اونا  میگیره و دلیل می شه که دانش آموزان به جای خطاب به همدیگه ، مرتباً معلم رو مورد خطاب قرا بدن . اگه معلّم مسئولیت اداره جلسه رو به کس دیگه ای بسپارد ، خود می تونه به صورت شنونده ای فعّال دربیاد و جریان بحث رو به دقّت دنبال کنه و از مطالب بحث شده یادداشت برداره و بعد ، به موقع ، نظر خود رو اعلام کنه . لازم نیس معلّم در تموم مدت بحث ساکت بمونه ، بلکه می تونه نقش هدایت کننده بحث رو بردوش گیرد  ( سیف ، ۱۳۸۸ ) .

۴ – ۳ – ۱۲ – ۲ : بحث گروه های کوچیک

در روش بحث گروه های کوچیک دانش آموزان کلاس ، به گروه های ۴ تا ۶ نفری تقسیم می شن و هر کدوم از این گروه ها جداگونه به بحث می پردازه . نقش معلم در این نوع بحث گروهی اون هستش که مرتب به گروه ها سر می زنه و اونا رو هدایت می کنه . بنا به باور اسلاوین ( ۲۰۰۶ ) ، چون که روش بحث در گروه های کوچیک نیازمند اینه که      دانش آموزان جداگونه از معلّم کار کنن ، معمولاً این روش واسه دانش آموزان خردسال خیلی مناسب نیس ، ولی واسه دانش آموزان پایه چهارم و بالاتر از اون خوب قابل استفاده س. مانند بحث گروهی کل کلاس ، در بحث گروه های کوچیک هم هر گروه نیازمند به یه رهبر گروه س که به وسیله معلم برگزیده می شه . ” رهبران باید از بین دانش آموزان با احساس مسئولیت انتخاب شن ، ولی احتیاجی نیس که از دانش آموزان ممتاز باشن ” ( الاوین ، ۲۰۰۶ ، ص ۲۳۴ ) . نقش رهبر گروه اینه که مراقبت کنه بحث از راه اصلی اش خارج نشه و همه اعضای گروه در بحث شرکت کنن . علاوه بر رهبر ، هر گروه می تونه یه منشی یا ثبت کننده رویدادها هم داشته باشه تا چند تا نکته مهم و یافته ها رو ثبت کنه . در آخر لازمه هر گروه از فعالیتایی که در جریان بحث انجام گرفته گزارشی واسه ارائه به کلاس جفت و جور کنه . یادداشتای گروه واسه این منظور قابل استفاده س  ( سیف ، ۱۳۸۶ ) .

واسه اداره بحث گروهی توجه به موارد زیر اهمیت داره:

• عده افراد در بحث گروهی

مطلوب ترین عده واسه هر گروه بحث بین ۳ تا ۷ نفره . چون با این تعداد ،       دانش آموزان وقت کافی واسه حرف زدن و اعلام نظرپیدا می کنن و حتی کم حرف ترین افراد هم می تونن به گفتگو بپردازند .

• ترتیب نشستن افراد

چگونگی نشستن افراد گروه نقش مهمی در سود بردن از این روش ایفاء می کنه . وقتی که افراد گروه در شرایط دوستانه و روبه روی همدیگه نشسته باشن ، احساس آرامش می کنن .

• نفش رهبر در بحث گروه

رهبر باید به صورتی کار کنه که موضوع بحث زایل نشه و نتیجه مشخص شه . اگه مشکلی در گروه به وجود بیاد ، رهبر گروه باید با همفکری اعضاء به حلّ اون اقدام کنه و از تک روی بپرهیزد .

ویژگی یه بحث گروهی موثر

بحث گروهی به طور تصادفی اتّفاق نمی افته . اینجور بحثی نتیجه فعالیتای بزرگی در مورد برنامه ریزی ، سازماندهی ، رهبری و ارزشیابیه . بحث به درد بخور حاصل مدیریت قویه و به انگیزه و صمیمیت شرکت کنندگان نیاز داره . به کار گماشتن افراد گروه در بحث چه از راه معلّم و یا بقیه الزامیه . وقتی که بحث تموم شد موضوع مورد بحث خلاصه و نتیجه گیری می شه  ( احدیان و آقازاده ، ۱۳۷۸ ) .

خلاصه شامل :

• مهمترین نکاتی که اعضاء گروه بیان کردندند .
• موارد برجسته که به هدف بحث مربوط می شه .
• یادداشت نکات آموخته شده که به کار یا امور شخصی افراد مربوط می شه .
• یادآوری به کار گیری مهارتای آموخته شده در زندگی روزانه .