۱۲-۱۰) کفر نعمت ۱۱۶
۱۲-۱۱) ربا و خوردن مال مردم (فساد اقتصادی) ۱۱۸
۱۲-۱۲) شرب خمر و قمار ۱۲۱
۱۳-۱۲) گناه عالِم ۱۲۱
فصل چهارم: پیامدهای گناهان ۱۲۴
۴-۱) آثار باطنی ۱۲۶
۴-۲) آثار ظاهری ۱۳۴
۴-۳) آثار تکوینی ۱۳۵
۴-۴) آثار تشریعی ۱۳۶
۴-۵) آثار فردی ۱۳۷
۴-۶) آثار اجتماعی ۱۳۹
۴-۷) مجازات یا مکافات دنیوی ۱۴۱
۴-۸) مجازات‌های اخروی ۱۴۳
فصل پنجم: پیشگیری از گناه ۱۵۷
۵-۱) یاد خداوند ۱۵۸
۵-۲) یاد آوری عهد الهی ۱۶۳
۵-۳) تفکر و دقت در تاریخ گذشتگان و آثار گناهان ۱۶۵
۵-۴) توجه به قدس عالم ۱۶۵
۵-۵) خدا را مالک و مولای خود دیدن ۱۶۹
۵-۶) حذف شک و تردیدها ۱۷۱
۵-۷) تذکر، بصیرت و توکل بر خداوند در مقابل شیطان ۱۷۳
۵-۸) اصلاح جوّ حاکم بر جامعه ۱۷۴
۵-۹) حذف الگوهای غیر دینی و ایجاد الگوهای مورد نظر دین ۱۷۶
۵-۱۰) حذف مشکل حاکمان نا صالح ۱۷۷
۵-۱۱) توبه، استغفار و عدم اصرار بر گناه ۱۷۹
۵-۱۲) انجام اعمال صالح ۱۸۱
۵-۱۳) ایجادتقوی در زندگی دنیا ۱۸۴
۵-۱۴) امر به معروف و نهی از منکر ۱۹۵
خاتمه ۱۹۸
نتایج ۱۹۸
منابع ۲۰۲
مقدمه
طرح مسأله و بیان اهمیت موضوع:
انسان و خصوصا انسان معاصر دانسته یا ندانسته از آثار ظاهری و باطنی گناه در رنج و عذاب است. چه بسا در دنیای مدرن، گناه در میان انسان‌ها نهادینه شده و فسق و فجور نشانه تمدن وآزاد‌اندیشی است. بی بند وباری اخلاقی، استفاده از مواد مخدر، رفتار اقتصادی نا بجا مانند ربا و قمار، عدم حرمت به انسانها، ظلم و بی عدالتی، قتل و فرهنگ برهنگی! از شایعترین این گناهان در جهان حاضر است.
بسیاری از مردم به این موضوع با حساسیت ویژه‌ای نمی نگرند و از آثاری که گناه بر جان و تن آدمی‌در دنیا و آخرت می‌گذارد و بالخصوص از آثار باطنی گناه نا آگاهند. مکاتب نوو عرفان‌های نوظهور مدت‌هاست با‌اندیشه‌های منحرف قصد رساندن انسان به کمال نهائی خویش را دارند؛ اما نه تنها به هدایت انسان کمکی نکرده‌اند بلکه با تشویق فرهنگ اباحی گری یا اشاعه معنویتِ بدون مذهب، هزاران تن را به نابودی کشانده‌اند. از آنجا که کار حکیمانه در این زمینه مقتضی شناخت آسیب‌ها و موانع کسب کمال و رسیدن به جایگاه الهی انسان است لذا ضرورت انجام چنین تحقیقی در نشان دادن عوامل رنج و عذاب انسان‌ها در دنیا و آخرت و راه درست سعادت انسانی و صراط مستقیم هدایت، خود را بیشتر می نمایاند.
گناه یعنی عصیان و نافرمانی از خواسته‌های خداوند توسط بندگان، که به صورت طبیعی پیامدهایی در دنیا و آخرت به دنبال دارد. به این پیامد‌ها از آن لحاظ که در مقابل و به میزان خطا وابسته است مجازات گفته می‌شود. گناهان با توجه به انواعشان همه در یک جهت مشترکند و آن این که بر پایه ادله کلامی، همه مفسده‌ای را در نهان دارند. خداوند برای آنکه بندگانش از این مفاسد به دور بمانند آنها را از انجام اع قمالی نهی کرده و ارتکاب آنها را گناه شمرده است که تحت عنوان آثار ظاهری و باطنی گناه قابل بررسی است.
این مفاسد تأثیراتی را در روح و روان و نیز جسم و رفتار آدمی از خود به جای می‌گذارد؛ همچنان که برخی از این مفاسد می‌تواند انحطاط را برای آن جامعه در پی داشته باشد.