هر آنچه که در مورد اختلال کم توجهی-بیش فعالی باید بدانید

مشکل کم توجهی-بیش فعالی (Attention deficit hyperactivity disorder) با نام اختصاری «ADHD» یه مشکل مربوط به سلامت روانیه که می تونه باعث فعالیتای بدنی زیادتر از اندازه نرمال و رفتارای یهویی هوسی منجر می شه.
آدمایی که به مشکل کم توجهی-بیش فعالی گرفتار هستن ممکنه روی تمرکز کردن بر یه کار یا وظیفه خاص یا ساکت نشستن به مدت زمان طولانی مشکل داشته باشن. این مشکل هم در کودکان و هم در بزرگسالان دیده می شه.

نشونه های مشکل کم توجهی-بیش فعالی

رفتارای بسیار متنوعی رو میشه به افراد دارای این مشکل در رابطه ساخت که از اون میان میشه به موارد زیر اشاره کرد:

• مشکل داشتن در تمرکز یا متمرکز شدن روی یه وظیفه

فراموش کردن تموم کردن کارا به طور دائمی

پرت شدن حواس خیلی راحت

مشکل داشتن در آروم نشستن

پریدن وسط حرفای بقیه

فردی که به مشکل کم توجهی-بیش فعالی مبتلاست مطمئنا همه این رفتارها یا دستکم تعدادی از اونا رو داره و نشونه های اون در نوعای جورواجور مشکل کم توجهی-بیش فعالی فرق داره.

شکلای جور واجور مشکل کم توجهی-بیش فعالی

روانشناسان و روان درمانگرها واسه این که راحتتر و موثرتر بتونن مشکل کم توجهی-بیش فعالی رو درمان کنن اونو در سه نوع کلی دسته بندی می کنن. این شکلای جور واجور عبارتند از:

بی توجهی غالب

بیش فعالی هوسی غالب

ترکیب این دو

بی توجهی غالب

همونطور که نام این دسته بندی هم نشون میده در این نوع از مشکل کم توجهی-بیش فعالی، فرد در تمرکز کردن، تموم کردن وظایف و دنبال کردن دستورالعملا و دستورات بقیه مشکل داره.
روانشناسان می گن که کودکانی که به این نوع از مشکل نامبرده گرفتار هستن معمولاً دیر تشخیص داده می شن چون این دسته بیشترً علاقه ای به سر و صدا کردن و به هم ریختن کلاس ندارن. این نوع مشکل معمولاً در میان دختران شایعه.

بیش فعالی هوسی غالب

آدمایی که به این نوع از مشکل کم توجهی-بیش فعالی گرفتار هستن رفتارای بیش فعالی و هوسی از خود نشون میدن.
این رفتار می تونه شامل بی قراریریال پریدن وسط حرفای بقیه و صبر نداشتن واسه رسیدن نوبت اشاره کرد.
هر چند بی توجهی و مشکل داشتن در تمرکز در این دسته از افراد مسئله غالب و مهمی نیس اما آدمایی که در این دسته می گیرن هم ممکنه در مورد تمرکز کردن روی وظایف با مشکل مواجه شن.

ترکیب بی توجهی غالب و بیش فعالی هوسی غالب

این نوع عادی ترین مشکل کم توجهی-بیش فعالیه که آدما به اون گرفتار می شن.
افراد دارای این مشکل همه نشونه های دو گروه قبلی رو دارن؛ از نبود توانایی تمرکز کردن تا بیش فعالی و انرژی زیادتر از اندازه و در آخر انجام رفتارای هوسی.

روش درمان در هر کدوم از این اختلالا متفاوت میشه. باحال تر این که ممکنه در طول زمان شما از دسته ای وارد دسته دیگه شید و مشکل شما تغییر پیدا کنه.
از این رو درمان شمام همراه با این تغییرات دچار تغییر می شه.

مشکل کم توجهی-بیش فعالی در بزرگسالان

بیشتر از ۶۰ درصد بچه های گرفتار به این مشکل در دوران بزرگسالی هم نشونه های اونو از خود نشون میدن.
اما معمولاً مقدار این نشونه ها و دفعات اون با افزایش سن کمتر و کمتر می شه.
تشخیص و درمان این مشکل رو باید جدی گرفت. مشکل کم توجهی-بیش فعالی درمان نشده در دوران بزرگسالی می تونه تاثیر منفی بزرگی روی همه جنبه های زندگی فرد داشته باشه. این اثرات منفی از مشکل داشتن در مدیریت زمان تا فراموشی و عجول بودن متفاوت میشه که می تونه زندگی شخصی و کاری فرا رو تحت تاثیر قرار داده و فرد رو در روابطش دچار مشکل کلی سازه.

مشکل کم توجهی-بیش فعالی در کودکان

از هر ۱۰ کودک ۵ تا ۱۷ سال یه نفر نشونه های این مشکل رو در خود داره که اونو به یکی از شایع ترین بیماریای روانی کودکان در سراسر جهان تبدیل کرده. بیشتر این کودکان مشکلاتشون رو در مدرسه میدن و نمی تونن سر کلاس درس تمرکز داشته یا نظم رو رعایت کنن. احتمال دچار شدن به این مشکل در پسران دو برابر دخترانه. این موضوع شاید به خاطر این باشه که پسران معمولاً استعداد بیشتری واسه نشون دادن بیش فعالی دارن اما این نشونه در دختران تقریباً کمتر دیده می شه.
دخترائی که به این مشکل گرفتار هستن معمولاً نشونه های زیر رو دارن:

روزانه به کررات رویاپردازی می کنن.

معمولاً نگران هستن و استرس دارن.

به افسردگی دچار می شن.

بیشتر پرحرفی می کنن تا بیش فعالی.

زیادتر از اندازه احساسی و عاطفی هستن.

خیلی از نشونه های مشکل کم توجهی-بیش فعالی معمولاً رفتارای عادی بچگانه هستن از این رو تشخیص اینکه کدوم یکی از این نشونه ها با مشکل نامبرده رابطه داره و کدوم نداره کار سختی میشه.

دلیل مشکل کم توجهی-بیش فعالی چیه؟

بر خلاف گسترش و گستردگی این مشکل، هنوز پزشکان و محققان نتونسته ان دلیل دچار شدن به این مریضی روانی رو شناسایی کنن. اما انگار این مشکل ریشه عصبی داشته و ژنتیک هم می تونه نقش دومی داشته باشه. محققان می گن که کاهش در اندازه ترشح دوپامین در مغز یکی از دلایل بوجود اومدن مشکل کم توجهی-بیش فعالیه. دوپامین یه ماده شیمیایی در مغزه که به حرکت سیگنالا از یه عصب به عصب دیگه کمک می کنه و نقش زیادی در بوجود اومدن واکنشا و حرکات احساسی داره.

یه سریای دیگه از تحقیقات نشون میده که ساختار مغزی افراد دارای این مشکل با بقیه تفاوتایی داره.
براساس تحقیقات انجام گرفته، حجم بخش ماده خاکستری در مغز افراد گرفتار به مشکل کم توجهی-بیش فعالی نسبت به بقیه کمتره. ماده خاکستری مغز در فعالیتای زیر نقش زیادی داره:

سخن گفتن

کنترل رفتار

اراده کردن

کنترل عضلات

مطالعاتی هم در مورد تاثیر سیگار کشیدن در دوران بارداری بر اندازه احتمال دچار شدن به این مشکل داره انجام میشه که تا حالا یافته های اون مشخص نشده.

آزمایش مشکل کم توجهی-بیش فعالی و تشخیص اون

هیچ تست منفردی وجود نداره که بتونه با دقت کامل بگه که شما یا بچتون به این مشکل دچار شدین و اینجوری خیلی از پزشکان می گن که فقط با یه تست نمیشه ابتلای شخص به مشکل کم توجهی-بیش فعالی رو به طور یقین تایید یا منکر شد.
واسه تشخیص این مشکل باید همه نشونه هایی که در ۶ ماه گذشته در شما یا بچتون دیده شده به وسیله دکتر بررسی بشه. پزشکان معمولاً اطلاعاتی در مورد فرد رو از راه خونواده و همکاران یا همکلاسیا و معلمان بدست میارن و از چک لیستا و نمره بندی واسه بررسی نشونه های استفاده می کنن. هم اینکه آزمایش فیزیکی واسه تشخیص دیگر مشکلات مربوط به سلامتی هم لازم میشه.

درمان مشکل کم توجهی-بیش فعالی

درمان این مشکل معمولاً شامل رفتار درمانی،دارو درمانی یا ترکیبی از هر دو میشه. روشای درمانی مانند روان درمانی یا گفتار درمانی بسیار استفاده میشن. با گفتار درمانی، شما یا بچتون از تاثیراتی که این مشکل روی زندگی تون گذاشته و روشی واسه کنترل اون صحبت می کنین. رفتار درمانی هم می تونه به افراد گرفتار به این مشکل کمک کنه که به رفتارای خود نظارت داشته و اونو کنترل کنن. درمانای دارویی هم می تونه در درمون این مشکل اثر داشته باشه. این داروها معمولاً کارکرد بخشایی از مغز و تولید بعضی مواد شیمیایی رو تحت تاثیر قرار داده و به شما کمک می کنن که اعمال و رفتارای خود رو تحتِ کنترل داشته باشین.

داروهای تجویزی واسه درمان مشکل کم توجهی-بیش فعالی

دو نوع داروی اصلی که واسه درمان این مشکل تجویز می شون از نوع محرک یا غیرمحرک هستن. محرکای سیستم اعصاب مرکزی پراستفاده ترین داروهای واسه درمان این مشکل هستن. این داروها با افزایش اندازه ترشح دوپامین و نوراپی نفرین نشونه های مشکل کم توجهی-بیش فعالی رو کاهش میدن.
از میون این داروها میشه به متیل فنیدیت (ریتالین) و محرکای با پایه آمفتامین اشاره کرد.

اگه این داروهای محرک تاثیری روی نشونه های این مشکل نداشته یا اثرات جانبی شدید و داغون کننده ای داشته باشن، دکتر به سمت داروهای غیرمحرک میره. این داروها هم با افزایش سطح نوراپی نفرین در مغز تاثیر درمانی خود رو اعمال می کنن. از این داروهای غیرمحرک میشه به اتوموکستین (استراترا) و داروهای ضد افسردگی مانند نورتریپتیلین اشاره کرد.
داروهایی که واسه درمان این مشکل به کار می رن علاوه بر این که ممکنه اثرات جانبی ناخوشایندی داشته باشن در مواردی علاوه بر درمان مشکل نامبرده فواید دیگری هم واسه فرد دارن.

درمانای طبیعی واسه مشکل کم توجهی-بیش فعالی

علاوه بر داروها و در کنار اونا میشه از روشای درمانی طبیعی هم واسه درمان این مشکل استفاده کرد.
مثلا در اول میشه با داشتن یه سبک زندگی سالم کمک زیادی به درمان این مریضی کرد.
کارشناسان روشای درمانی طبیعی زیر رو در این مورد پیشنهاد کردن:

داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل

داشتن دستکم ۶۰ دقیقه فعالیت فیزیکی در روز

داشتن خواب کافی

• استفاده کمتر از گوشی موبایل، کامپیوتر و تلویزیون در طول روز در حد امکان

تحقیقات نشون داده که یوگا، تای چی و گذروندن ساعاتی از روز در بیرون از خونه می تونه باعث آرامش ذهنای بیش فعال شده و نشونه های مشکل کم توجهی-بیش فعالی رو کم کنه.
مدیتیشن واسه بالا بردن هوشیاری و توجه هم یکی از گزینه هاییه که می تونه اثر داشته باشه. تحقیقات نشون داده که مدیتیشن تاثیر قابل توجه و مثبتی روی پروسهای توجه و فکر کردن و هم اینکه نگرانی و افسردگی دارن. دوری از بعضی محرکای شیمیایی و افزودنیای غذایی هم می تونه در کاهش نشونه های این مشکل اثر داشته باشه.

مشکل کم توجهی-بیش فعالی یه معلولیته؟

در حالی که مشکل کم توجهی-بیش فعالی یه مریضی روانی تلقی می شه اما نمیشه اونو یه معلولیت در نظر گرفت. با این وجود،این مشکل می تونه روند یادگیری رو واسه شما مشکل کنه و آدمایی که از این مشکل رنج می برن معمولاً دچار مشکلات یادگیری هستن. واسه مقابله با این مشکل در کودکان بهتره والدین و معلمان برنامه ریزیای جداگونه ای واسه این افراد داشته باشن. از این برنامه ها میشه به دادن زمان بیشتر واسه آموزش به این افراد و تنظیم یه روش امتحانی جدا از هم و تشویقی استفاده کنن. هر چند این مشکل رو نمیشه یه معلولیت دونست اما می تونه زندگی کلی یه فرد رو تحت تاثیر منفی خود بذاره.

مشکل کم توجهی-بیش فعالی و افسردگی

اگه شما یا کودکتون به این مشکل دچار شدن دارین احتمال افسردگی هم در شما بالا میشه. در واقع اندازه وقوع افسردگی در کودکانی که به مشکل کم توجهی-بیش فعالی گرفتار هستن نسبت به کودکانی که نشونه های این مشکل رو ندارن ۵ برابر بیشتره. هم اینکه ۳۱ درصد از افراد بالغ گرفتار به این مشکل دچار افسردگی هم می شن.
هر چند ابتلای همزمان به این دو مشکل بسیار ناراحت کننده س اما باید بدونین که واسه هر دو مشکل روشای درمانی هست که در خیلی از موارد مشترک هستن. مثلا گفتار درمانی واسه درمان هر دو مشکل کاربرد داره.
هم اینکه داروهای ضد افسردگی مانند بوپروپیون می تونه نشونه های مشکل کم توجهی-بیش فعالی رو هم کم کنه.

نکاتی واسه کنار اومدن با مشکل کم توجهی-بیش فعالی

اگه شما یا بچتون به این مشکل روانی گرفتار هستین داشتن یه برنامه ریزی منظم می تونه خیلی کم کننده باشه. در مورد افراد بالغ داشتن لیستی از وظایف، داشتن تقویم و به کار گیری روشای یادآوری می تونن کمک مهمی به شما در راه کاهش اثرات این مشکل باشن. در مورد کودکان هم یادداشت کردن تکالیف مدرسه ای در خونه و هم اینکه قرار دادن وسایل و اسباب بازیا تو یه نقطه خاص بسیار کمک کننده میشه. تحقیق و یادگیری بیشتر در مورد این مشکل هم می تونه در مقابله با اون نقش بسیار مهمی داشته باشه. به این موضوع دقت لازم رو به عمل بیارین که بر خلاف مشکلاتی که این مشکل واسه افراد بوجود میاره، خیلی از آدمایی که به مشکل کم توجهی-بیش فعالی گرفتار هستن زندگی خوشحال و طبیعی داشته و بسیاری حتی از این مشکل خود سود می برن.

۵ نشونه مشکل «کم‌توجهی – بیش‌فعالی» که می تونه زندگی شما رو نابود کنه

۱۳ تصور نادرست و رایجی که در مورد مشکل عصبی «اوتیسم» هست

۱۲ نشونه ای که به شما می گن به «مشکل اضطرابی» گرفتار هستین

با نشونه های خاموش «اختلالای استرسی پس از ضایعه روانی» آشنا شید