مجموعه کاملی از فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 143

دست تنها-بی یار-تنها

دیوار به دیوار-بی فاصله-به هم چسبیده

از قرار-ظاهرن-آن‌طور که پیدا است

دوربین انداختن-دید زدن-چشم چرانی کردن
آهوی خاور(آفتاب)
چنگک شدن-چنگ شدن

پشت پا پزان-آیین و رسم پختن آش پشت پا. آش پشت پا

 

داغ باطل زدن-از کار انداختن-از رونق و رواج انداختن

خالی خالی-بدون چیز دیگری

بغل خوابی کردن-نزدیکی کردن

از راه به‌در بردن-فریب دادن-اغوا کردن

آن روی کسی بالا آمدن-خشمگین شدن

استغفرالله-خدا نکند-خدای نکرده-هرگز

چراغ پا-حالتی که اسب دو دست خود را بلند کند و راست بایستد

ته نشین-رسوب کرده
زیست شناسی-دانش شناخت حیات و موجودات زنده
به هر تقدیر-در هر صورت-خلاصه

جا آمدن حال-بهبود یافتن-سرحال آمدن

ته بساط-باقی مانده ی وسایل زندگی و کسب و کار

تَپ تَپ-آواز خوردن چیزی به چیز نرم

چرک نویس-نوشته ی نخستین که ممکن است بازبینی و ویرایش شود

چشمداشت-توقع-انتظار

دندان عاریه-دندان مصنوعی

 
رسوایی بالا آوردن-کاری مایه ی رسوایی و شرمساری کردن

پیش چشم داشتن-در برابر چشم قرار دادن
از دست کسی در رفتن(کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن)

جوکی-مرتاض هندی-آدم لاغر و مردنی-آدم معتاد و مریض

حال کسی را جا آوردن-نگا. حال آوردن
چار سری گفتن-متلک گفتن-کلفت بار کسی کردن-حرف مفت زدن

به خورد کسی دادن-به زور به کسی خوراندن-به کسی قالب کردن

از زیر کار در رفتن(تن زدن و نپذیرفتن کاری، کار را جدی نگرفتن)
تیک تیک لرزی-دن به شدت لرزیدن

جاهل پسند-چیزی که جوان

 
استخوان‌بندی(درست کردن انگاره و طرح)

بابا-پدر-شخص-در خطاب به هر کسی : برو بابا

زوال در آوردن-نعمتی را در نتیجه ی ناسپاسی و بی اعتنایی از دست دادن

آس و پاس-در نهایت تهیدستی-بینوا-مفلس
آفت-زن عشوه‌گر و فتنه‌انگیز

در دست-آماده-حاضر

بور شدن-دماغ سوخته شدن-خجالت زده شدن

دوش فنگ-نهادن قنداق تفنگ در کف دست و لوله ی آن بر دوش

بلا گرفته-گرفتار بلا-شیطان-شلوغ

دلداری دادن-تسلی دادن

 
پای چیزی ایستادن-از چیزی دفاع کردن

خونین و مالین-زخمی-خونی شده

 

چوب-واحد پول در معاملات بازاری برابر با هزار تومان

چسی آمدن-به دروغ یا احمقانه به خود بالیدن-قمپز در کردن

ذاق و زوق-زن و بچه-سر و صدا و نق نق بچه

جِر انداختن کسی را-اوقات کسی را تلخ کردن-خشمگین کردن کسی

حرص زدن-زیاد خواستن-کم صبری کردن

حاضری-غذایی که پختن نمی خواهد و به سرعت آماده می شود

آدم بی‌سر و پا-متضاد آدم درست‌وحسابی
ذاق و زوق-زن و بچه-سر و صدا و نق نق بچه

از آب درآمدن-نتیجه دادن-تربیت شدن-روشن شدن حقیقت

دُم به دست دادن-بهانه به دست دادن-خود را گیر انداختن

امان دادن(کسی را پناه دادن، از گناه کسی گذشتن)

ته نشست-رسوب
 

 

از نافِ جایی آمدن(کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن)
 

از بر گفتن یا نوشتن(متنی به اتکاء حافظه)
دوش فنگ-نهادن قنداق تفنگ در کف دست و لوله ی آن بر دوش
خال زدن-پیدا شدن خال در جایی از بدن یا لکه در چیزی-خال کوبی کردن

 

چشم شور-آن که چشم زخم زند

انگشت به دهان(حیرت‌زده، سرگشته)

حیف شدن-حرام شدن-نفله شدن-از فایده افتادن

 

خاج کشیدن-صلیب کشیدن

از یک قماش بودن(سر و ته یک کرباس بودن)

ز ِله-ستوه-عجز

خام شدن-فریب خوردن-اغفال شدن

از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن

پا در هوا-بی اساس-بی اصل-غیر قطعی

آلکلی-معتاد به الکل

ذکر گفتن-پی در پی دعا خواندن

جامغولک بازی-حقه بازی-فریب کاری

پرونده سازی-گردآوری سندهای دروغین برای متهم کردن کسی

چنگلوک-مچاله شده-درهم و برهم-بی قواره
حمال-باربر-ناشی و مبتدی-بی مهارت و بی استعداد

 
چرت بردن کسی را-غالب شدن حالت خواب بر کسی

خون کسی از خون دیگری رنگین تر بودن-همسان و هم ارز نبودن-کسی بر کسی ترجیح داشتن

اسباب‌چینی-دسیسه‌چینی-توطئه‌چینی

خانه یکی-صمیمی و یکدل

 

چُر-ادرار

جَخ-تازه-هنوز-فوقش

پِخ پِخ کردن-سر بریدن در زبان کودکان
ژتون-پولک فلزی یا پلاستیکی که به جای پول به کار می رود
چوب پیش کسی گذاشتن-منع کردن کسی از کاری-بازداشتن کسی از انجام کاری

تخته گاز-با سرعت تمام راندن اتومبیل

بغداد کسی را آباد کردن-شکم گرسنه ی کسی را سیر کردن
از زورِ-از شدت-از بسیاری
افسارگسیخته-سرکش

آفتابگیر(جایی که آفتاب بر آن بتابد، سایبان، چتر آفتابی)

چار چشم-کسی مه عینک می زند

تو پوزی زدن-تو دهنی زدن-با سخن تندکسی را نا امید کردن

پر رویی-بی شرمی-وقاحت-دریدگی

تار و مار-متفرق-پراکنده

خوش حساب-خوش معامله-آن که بدهی خود را به هنگام بپردازد

دنباله رو-پی رو-مقلد

 

 

آبِ آب-آبکی-بی‌مایه-بیرنگ

آستین از چشم برداشتن(آشکارا گریستن)

اتوکشیده-با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب

جرینگ-صدای سکه های پول
چوب علی موجود-چوب کج و معوج درویشان

آتش‌پا-فرز و چالاک-بی قرار

بغل زدن-زیر بازو گرفتن

از حساب پرت بودن-در اشتباه بودن

خودفروشی کردن-فاخشگی کردن-خیانت کردن

این پا آن پا کردن-دودل بودن-وقت تلف کردن

از بیخ عرب بودن(یکسره منکر شدن، به‌کلی زیر چیزی زدن)

چله-چاق-چرب و چیلی

دمپایی-کفش راحتی خانه
پابوس-زیارت

زود رس-آن چه که پیش از موقع مقرر به دست آید

رو افتادن-علنی شدن-آشکار شدن

چل نکه-پارچه ای که از انواع پارچه های بریده شده سر هم دوخته شده باشد

خنِس و فنِس-گرفتاری و ناراحتی

پازلفی-سر خط-بخشی از موی سر که از شقیقه ها به پایین صورت می روید
خودم جا، خرم جا-تکیه کلام کسانی که همه چیز را از دریچه ی منافع شخصی می بینند. من که دارم گور پدر بقیه

پراندن-بی اراده حرف درشت و بی جایی در سخن آوردن-گاه گاه در نهان تباهی کردن زن

 
دماغ چاق بودن-سر حال بودن-تندرست بودن

آخرین تیر ترکش(آخرین تدبیر)

تاب دادن-سرخ کردن در روغن-پیچیدن-خم کردن

خوار و ضعیف-نحیف-ناتوان
آبِ سیاه-نیمه کوری

آتش‌پاره(شوخ و شنگ، فرز و چالاک، کرم شبتاب)

رد خور-رد شدنی-سزاوار ترک کردن

چاپ زدن-چاپ کردن-دروغ گفتن

ذوق زده شدن-ناگهان بسیار خوش حال شدن-از شادمانی بسیار و ناگهانی بیمار شدن

خنجر زدن از پشت-به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای درآوردن

داغ کسی را به دل کسی نهادن-غزیز کسی را کشتن

آوردن-باعث شدن-ایجاد کردن

دبش-گس-دارای مزه ی ترش و گزنده
آدم‌قحطی-کمیابی آدم های کارآمد

پوست کسی را پر از کاه کردن-به طرز فجیعی کشتن

دلسرد-ناامید-مایوس

اوقات‌تلخی(ترش‌رویی، عصبانیت)

داغ باطل زدن-از کار انداختن-از رونق و رواج انداختن

خم شدن-دولا شدن

دک و دنده-بالا تنه

دل و قلوه ای-کسی که دل و قلوه می فروشد

حاتم بخشی-گشاده دستی-سخاوتمندی

خاربست-دیوارمانندی از خار و خاشاک بر گرد چیزی

درگذشتن-صرف نظر کردن-مردن

چه غلط ها !-چه فضولی ها !

دستمالی-دست مالیدن
جهنم دره-جای نامناسب و عذاب دهنده

زاغ و زوغ-فرزندان خردسال-نق-غر و لند

تف به روی تو-زهی بی شرم که تویی

تنوره کشیدن-در حال چرخیدن به هوا پریدن

دور ریختن-دور انداختن-بیرون ریختن

آتش زیر پا داشتن-بی‌قرار بودن

دل و دماغ نماندن برای کسی-حال و حوصله ای در کسی نبودن

بلا به سر کسی آوردن-کسی را به زحمت و دردسر انداختن-به کسی آسیب رساندن

دندان طمع از چیزی کشیدن-از چیزی چشم پوشیدن-دست کشیدن-رها کردن

 

حاضری-غذایی که پختن نمی خواهد و به سرعت آماده می شود

بای بسم الله-اول کاری-آغاز چیزی

امان کسی را بریدن-کسی را درمانده و بیچاره کردن

در آسمان جستن و در زمین یافتن-چیزی یا کسی مورد علاقه را غیر منتظره یافتن و دیدن
بی نمک-نچسب-لوس-ننر-بد ریخت-بدون ملاحت
حسرت به دل-آن که دیری است آرزوی چیزی را دارد

اُرُسی(کفش)

دیر کردن-تاخیر کردن
دَم نقد-آماده-حاضر

 

دور برداشتن-گرم شدن-مبالغه کردن-کش دادن-عصبانی شدن

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

از جیب خوردن(در آمد نداشتن، از بس‌انداز خرج کردن)

پاچه گیر-کسی که بی مقدمه کسی را بیازارد

اَل اَمان(زینهار، پناه بر خدا)

 

تَک سرما شکستن-از شدت سرما کاسته شدن

دیر کرد-تاخیر-تعویق

باج سبیل-چیزی که به ناحق به اشخاص قلدر و مقتدر باید داد

رد زدن-رد پای کسی را گرفتن-نشان به جایی بردن
خیس گذاشتن-در آب ریختن آرد برای تهیه ی خمیر
انگشت‌نگاری(ثبت کردن اثر خطوط روی انگشتان برای شناسایی در آینده)
به خاطر داشتن-به یاد داشتن-از بر بودن
آفتابه‌دزد-دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند

بد خط-کسی که ناخوانا می نویسد

 

 

خفت افتادن-تنگ شدن-در تنگنا افتادن

تو دهنی-ضربه ای که به دهان کسی بزنند-سخنی درشت در پاسخ کسی

خش خشه-نوعی اسباب بازی کودکان که به هنگام تکان خوردن صدای خش و خش از آن می آید

بپا-مواظب باش-متوجه باش

 

 

چادر-پوشش زنان مسلمان ایرانی که پارچه ای است نیم دایره که دنباله ی آن تا پشت پا می رسد

در چاه افتادن-فریب خوردن

تو دهن کسی زدن-با سخنی درشت به کسی پاسخ دادن

خیار شور-خیار سبز که مدتی در آب نمک بخوابانند

چشم چشم را ندیدن-سخت تاریک بودن

خیال باف-مالیخولیایی-کسی که همواره در عالم خیال به سر می برد و عملی نمی کند

چینه کشیدن-ساختن دیوار گلی

چاق شدن قال-گرم شدن دعوا-اوج گرفتن بگو و مگو

دور-بار-دفعه-نوبت

بازیگر-هنرپیشه ی سینما و تئاتر

پر بودن خیک کسی-سیر بودن

آلت دست کسی شدن-مورد سوء استفاده قرار گرفتن

زیر چاق کردن-برای آماده کردن خود تمرین کردن و مهارت یافتن

خیال کسی را راحت کردن-موجب اطمینان خاطر کسی شدن-به کسی جواب رد دادن
زر اومدی قرمه سبزی-سخنی توهین آمیز برای کسی که به قهر می رود یا تهدید به رفتن می کند

بازداشت-توقیف موقت-موقتا زندانی کردن

دون-برنج خوب نپخته-دانه هایی که به پرندگان می دهند

با کسی بحث و مجادله کردن

جریحه دار کردن-زخمی کردن-رنجاندن-دل شکستن

دَمَر-دراز کشیده روی سینه و شکم

دست به سینه ایستادن-در نهایت ادب و آماده ی فرمان ایستادن

 

رو شور-سفیداب

از ترس مار توی دهان اژدها رفتن(از باران به ناودان پناه آوردن)

حاجی-به زیارت مکه رفته-نوعی خطاب عام

دلگرمی-اطمینان خاطر-امیدواری

زهره دان-کیسه ی صفرا

رو نشان دادن-چهره نمایاندن

توبره ی گدایی-کیسه ی گدایی

 

تُک زبانی حرف زدن-لکنت داشتن-گرفتگی زبان داشتن
دمار از کسی درآوردن-کسی را سخت آزار دادن-کشتن
بی شیله پیله-بدون حقه بازی-صاف و ساده

جا خوش کردن-در جایی که معمولن نباید ماندن اقامت کردن

این خط و این نشان-عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری-نگویی که نگفتم.

تُخم-اصل هرچیزی-دانه
ترک بیلمز-آدم نادان

دلگشاد-بیرون آمده از غم و اندوه

درز-شکاف-محل اتصال یا دوخت

بش باد-حقش باشد-هنگامی که کسی به دشمنان دین لعنت بفرستد-شنوندگان این جمله را می گویند.

از گرد راه رسیده-تازه‌وارد-هنوز به کار دیگری نپرداخته

بگو مگو-جر و بحث-مشاجره
تر دماغ-سرحال-شنگول

باربند-جای نهادن و بستن بار

ادرار کوچک-شاش
اسباب زحمت(کسی یا چیزی که موجب دردسر و آزار شود)

بساط در آوردن-الم شنگه راه انداختن-رسوایی به بار آوردن

چرب دست-ماهر-زبر دست
چرق چوروق-صدای جویدن آدامس و مانند آن

از سر کسی زیاد بودن(بیش از حد توانایی و ظرفیت کسی بودن)

خود را باختن-دست و پای خود را گم کردن-مضطرب شدن
تو در تو- تو به تو
داد و بی داد-جار و جنجال-هیاهو

جفتک پراندن-لگد زدن-بد رفتاری کردن-مخالفت کردن

خریت-نادانی-حماقت

چرب و نرم-غذای پر روغن و خوشمزه-سخن دلنشین-آدم متملق

دامن بر آتش زدن-فتنه ای را شدیدتر کردن

دست بالا-حداکثر

پینه زده-وصله کرده

پاسور زدن-پاسور بازی کردن

بلا گردان کسی شدن-به جان خریدن بلای کسی

زبان آدم سر کسی نشدن-به حرف منطقی تن ندادن و آن را نپذیرفتن

از زیر کار در رفتن(تن زدن و نپذیرفتن کاری، کار را جدی نگرفتن)

جوش آمدن-به خشم آمدن-کج خلقی سخت کردن

دو به هم زن-دو به هم انداز

زیر پای کسی را خالی کردن-زیر پای کسی را جارو کردن

خشتک کسی را جر دادن-نگا. خشتک پاره کردن

 

خرده خر-کسی که آذوقه ی خانه را روز به روز می خرد نه یکجا

دور اندیش-پایان نگر-پیش بین-عاقبت اندیش

از گل نازک‌تر به کسی نگفتن-با کسی سخت مهربان و پرمحبت رفتار کردن
به پیش-فرمان نظامی برای حرکت سپاهیان به جلو

حسرت-آرزوی سخت-خواهش بزرگ
اوستا چسک-فضول و مزاحم-سرخر

خرجی دادن-دادن پول لازم برای گذران روزانه

ای والله(در مقام تایید و اعتراف به برتری کسی گفته می‌شود، آری به خدا)

تا فیها خالدون-تا پایان-همه و همه

این پا آن پا کردن-دودل بودن-وقت تلف کردن

 

جفنگ گفتن-یاوه گفتن-هرزه درایی

حرص کسی را درآوردن-کسی را خشمگین کردن

 

آنکادر کردن-اصطلاحی در ارتش برای جمع‌کردن رختخواب

جای پا-اثر-نشانه-رد

دست گرفتن کسی-مسخره کردن-به ریشخند گرفتن

از بای بسم الله تا تای تَمَت-از اول تا آخر-از سیر تا پیاز

تخمی-به درد نخور-بی مصرف

دلچرکی-ناخوشایندی-اکراه
رفتگر-سپور-آشغالی

خودتراش-تیغی که می توان تیغه ی آن را عوض کزد

دست چین-گزیده-منتخب
به حال آوردن-به هوش آوردن-به کسی شور و حال دادن

اشکال‌تراشی-ایرادگیری-گره در کار اندازی
از خجالت کسی در آمدن-محبت کسی را جبران کردن

آش دهن‌سوز-هر چیز مطلوب و پسندیده

چُش گفتن-جلوگیری کردن-مانع شدن

پایش افتادن- پادادن و پا افتادن

 

پیش بودن-جلو بودن-برتری داشتن

به خاک سیاه نشاندن-بدبخت و ذلیل کردن

از کسی حساب بردن-از کسی ترس داشتن

خر چسونه-در مقام تحقیر به شخص خقیر و ناقابل می گویند-نام حشره ای است

بخیه به آبدوغ زدن-کار بی هوده کردن